Echografie

Wat is echografie?

Echografie is een medische beeldvormingstechniek die gebruikmaakt van geluidsgolven om beelden van interne structuren van het lichaam te produceren. het is een niet-invasieve en veilige procedure die veel wordt gebruikt in verschillende mediche disciplines.

Achtergrond en projectplan

Point-Of-Care Ultrasound (POCUS), ook wel bed-side echo of spoedechografie genoemd, is een gefocuste vorm van echografie waarbij snel en gericht relatief simpele vragen kunnen worden beantwoord, vaak binair gesteld: is er wel of geen pericardvocht? Is er wel of geen hydronefrose? POCUS kan het diagnostisch proces aanzienlijk versnellen en therapie bijsturen, juist als deze herhaald wordt toegepast. Mede door toenemende technische ontwikkelingen, toenemende mobiliteit van apparaten (tot jaszak formaat) en het meer betaalbaar worden van deze apparaten neemt het gebruik van POCUS een vlucht.

POCUS-apparaten zijn draagbare, handheld echografiesystemen die zijn ontworpen voor direct gebruik op de plaats van zorg. Ze hebben doorgaans vereenvoudigde bedieningselementen en gebruiksvriendelijke interfaces om het gebruiksgemak te bevorderen. POCUS is uitermate geschikt voor de diagnostiek en resuscitatie van (potentieel) vitaal bedreigde patiënten en wordt dan ook al veel toegepast op de SEH door de internist acute geneeskunde en veel andere specialismen (zoals onder andere cardiologie en spoedeisende hulp).

De voordelen van point-of-care ultrasound zijn onder andere:

  • Directe toegang tot beeldvorming: POCUS stelt zorgverleners in staat om realtime beelden aan het bed te verkrijgen, waardoor snelle beoordeling en diagnose mogelijk zijn. Dit kan vooral gunstig zijn in noodsituaties of op de intensive care waar tijd cruciaal is.
  • Verbeterde diagnostische mogelijkheden: POCUS kan waardevolle informatie verschaffen over anatomische structuren, orgaanfunctie en bloedstroompatronen. Het kan helpen bij het stellen van diagnoses voor uiteenlopende aandoeningen, zoals een pneumothorax, diepe veneuze trombose, abdominaal trauma, cardiale afwijkingen en meer.
  • Begeleiding bij procedures: POCUS kan worden gebruikt om verschillende medische procedures te begeleiden, zoals het plaatsen van een centraal veneuze lijn, perifere zenuwblokkades, gewrichtspuncties en thoracentese. Beeldvorming in realtime helpt de nauwkeurigheid en veiligheid van deze ingrepen te verbeteren.
  • Verminderde behoefte aan andere beeldvormingstechnieken: In bepaalde gevallen kan POCUS voldoende diagnostische informatie verschaffen, waardoor de noodzaak voor duurdere en tijdrovende beeldvormingstechnieken zoals computertomografie (CT) of magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) wordt verminderd.
  • Monitoring op de plaats van zorg: POCUS maakt continue monitoring van patiënten mogelijk door veranderingen in realtime te visualiseren. Dit kan helpen bij het beoordelen van de effectiviteit van de behandeling, het evalueren van de reactie op interventies en het identificeren van complicaties.

Echo curriculum

Het aanleren van echografie kent een aantal stappen, namelijk de initiële introductie, bekwaam worden door training, competent bevonden worden, en bekwaam blijven. Voor de initiële introductie zijn er op dit moment 2 cursussen die voldoen aan de gestelde eisen. Dit zijn de NIV Echocursus en de scholingen van DEUS: Point-of-Care Echografie Interne Geneeskunde.

Na de initiële introductie dienen er “vlieguren” gemaakt te worden. Dit betekent veel oefenen in de praktijk, onder begeleiding van een supervisor/expert, het bijwonen van diverse onderwijsmomenten en besprekingen over echo, en het opbouwen van een persoonlijk portfolio. Uiteindelijk dient dit te leiden tot bekwaam worden voor een aantal indicaties. Dit kan worden beoordeeld met specifieke EPA’s voor echografie. Tot slot dient men bekwaam te blijven door herhaaldelijke bijscholing maar vooral frequent POCUS te verrichten in de praktijk. In 2019 werd een voorstel tot landelijk curriculum voor internisten gepubliceerd in The Netherlands Journal of Medicine.